دقیقی طوسی
ابو منصور محمد بن احمد طوسی شناخته‌شده به دقیقی شاعر بزرگ دری زبان بود.
زندگانى كوتاه او در دربارهاى امراى سامانى- منصور بن نوح و نوح بن منصور - و آل محتاج در چغانيان - امير فخر الدوله احمد بن محمد - گذشت . پيش ازو مسعودى مروزى شاعر اواخر قرن سوم هجرى منظومه كوتاهى از تاريخ داستانى ايران ترتيب داده بود و دقيقى دومين بار بدين كار دست زد . متنى كه او از آن استفاده می‌كرد شاهنامه منثور ابومنصورى بود كه به فرمان ابو منصور محمد بن عبد الرزاق طوسى به دست چند تن از دانشمندان و دهقانان خراسان در شرح تاريخ داستانى ايران تا پايان عهد سامانى فراهم آمده بود ، ليكن هنوز بيش از هزار بيت آنرا كه در شرح سلطنت گشتاسپ و ظهور زرتشت است ، به پايان نرسانيده بود كه به دست غلامى به قتل رسيد . اين شاعر بی‌ترديد يكى از بزرگترين گويندگان قرن چهارم است . ورود او در انواع مختلف از شعر و قدرتى كه در همه آنها نشان داده دليل بارزيست بر فصاحت كلام و روانى طبع و قوت بيان و دقت ذهن او . تغزلات بديع و غزلهاى لطيف و مدايح عالى و اوصاف زیبای او با معانى باريك و مضامين تازه و دل انگيزى كه در همه آنها به كار برده به شعر او دلاويزى و رونق وجلاى خاص می‌بخشد . وى خصوصاً قصائد مداحى را كمال بخشيد . فردوسى هزار بيت دقيقى را همانگونه كه بود ، در شاهنامه خود آورده و بدينگونه آنرا از نابودى رهايى بخشيده است.
شاعران دوران‌های پس از او دقیقی را ستوده‌اند و در سخن‌گویی پی‌روی ازو نموده‌اند . برای نمونه در سده پنجم هجری قطران تبریزی شاعر نامی پرسش‌هایی از دیوان دقیقی را از ناصر خسرو پرسیده است.
امروزه از شعر دقیقی به جز هزار بیتی که در شاهنامه گنجانده‌شده تنها نزدیک به سیصد بیت قطعه ، قصیده ، غزل و شعرهای پراکنده ازو به یادگار مانده‌است.
کتاب‌هایی که یادی از دقیقی یا شعرهایش کرده‌اند اینهایند : شاهنامه فردوسی ، تاریخ بیهقی ، شرح قصیده ابوالهیثم ، چهار مقاله نظامی عروضی ، حدائق‌السحر رشید وطواط ، ترجمان‌البلاغه ، لباب‌الالباب عوفی ، مونس‌الاحرار محمد جاجرمی و...
