فیزیک

کار و انرژی

تجربی 94

پایستگی انرژی مکانیکی

61 در شکل روبه‌رو، سطح افقی بدون اصطحکاک است و طول فنر در حالت عادی 30 cm و جرم آن ناچیز است. وزنه را به فنر تکیه داده و فشار می‌دهیم تا طول فنر به 20 cm برسد. اگر در این حالت بدون تندی اولیه وزنه را رها کنیم، بیشترین تندی وزنه تا لحظۀ جدا شدن از فنر، چند متر بر ثانیه خواهد بود؟

  1.  
    22
       
  2.  
    2
       
  3.  
    4
       
  4.  
    42
       

پاسخ: گزینۀ 1
مبدأ انرژی پتانسیل گرانشی را همان سطحی که جسم بر روی آن قرار دارد در نظر می‌گیریم و چون جسم در راستای عمودی حرکتی ندارد در نتیجه:
U1=U2=0

حالت اولیه زمانی است که فنر فشرده شده و حالت دوم زمانی است که جسم از فنر رها می‌شود و فنر طول عادی خودش را دارد:
x0=30 cm=0/3 m , x1=20 cm=0/2 m
v1=0 , Δx=30-20=10 cm=0/1 m
E1=E2K1+U1+Ue1=K2+U2+Ue2
Ue1=K212kΔx2=12mv2
400×0/12=0/5×v2v=22
ریاضی 95

پایستگی انرژی مکانیکی

62 مطابق شکل زیر، جسمی به جرم 250 g از بالای یک فنر که ثابت آن 2/5 Ncm است، رها می‌شود و پس از برخورد به فنر، حداکثر آن را 12 cm فشرده می‌کند. کار نیروی وزن جسم از لحظۀ رها شدن تا لحظه‌ای که فنر حداکثر فشردگی را دارد، چند ژول است؟ (مقاومت هوا ناچیز و g=10 ms2 است.)

  1.  
    0/3
       
  2.  
    1/2
       
  3.  
    1/8
       
  4.  
    3/6
       

پاسخ: گزینۀ 3
قانون پایستگی انرژی مکانیکی را برای لحظۀ رها شدن جسم و زمانی که فنر حداکثر فشردگی را دارد می‌نویسیم. مبدأ انرژی پتانسیل گرانشی را جایی در نظر می‌گیریم که فنر حداکثر فشردگی را دارد:
v1=v2=0K1=K2=0
U1+Ue1=U2+Ue2mgh+Δx=12kΔx2

در رابطۀ بالا مقدار mgh+Δx برابر کار نیروی وزن است در نتیجه:
Δx=12 cm=0/12 m
k=2/5 Ncm×100 cm1 m=250 Nm
کار نیروی وزن=12×250×121002=1/8 J
ریاضی 97

پایستگی انرژی مکانیکی

63 در شکل زیر، وزنه‌ای به جرم m با تندی اولیۀ v0=4 ms مماس با سطح بدون اصطحکاک، رو به پایین پرتاب می‌شود. اگر بیشترین انرژی کشسانی فنر در این برخورد 1/8 انرژی جنبشی اولیۀ وزنه باشد، حداقل طول فنر به چند سانتی‌متر می‌رسد؟ (‎g=10 ms2‏، ‎sin37°=0/6)

  1.  
    20
       
  2.  
    25
       
  3.  
    30
       
  4.  
    34
       

پاسخ: گزینۀ 4
جسم در انتهای حرکت خود فنر را فشرده می‌کند و در این حالت فنر حداقل طول خود (L) را دارد. مبدأ انرژی پتانسیل گرانشی را جایی می‌گیریم که جسم متوقف می‌شود. حال قانون پایستگی انرژی مکانیکی را برای شروع و پایان حرکت جسم می‌نویسیم:
K2+U2=Ue1=0 , Ue2=1/8K1
E2=E1K1+U1=Ue2=1/8K1
12mv02+mgh=1/8×12mv02
mgh=0/8×12mv02
10h=810×12×16h=0/64 m=64 cm

یعنی ارتفاع جسم 64 سانتی‌متر کم می‌شود. حال ار تعریف سینوس زاویه برای بدست آوردن حداقل طول فنر (L) استفاده می‌کنیم:
sin37°=hL , h=h-h=85-64=21 cm
sin37°=610=21L
L=35 cm
ریاضی 98

پایستگی انرژی مکانیکی

64 جسمی به جرم 2 کیلوگرم روی سطح شیب‌دار با اصطحکاک ناچیز به سمت پایین می‌لغزد و با تندی 2 ms از نقطۀ A عبور کرده و در نقطۀ B به فنر برخورد می‌کند. اگر حداکثر فشردگی فنر x و بیشینۀ انرژی ذخیره شده در فنر 10 ژول باشد، x چند سانتی‌متر است؟ (g=10 ms2)

  1.  
    10
       
  2.  
    20
       
  3.  
    30
       
  4.  
    40
       

پاسخ: گزینۀ 2
جسم در نقطۀ C متوقف می‌شود. اگر همین نقطه را مبدأ انرژی پتانسیل گرانشی در نظر بگیریم خواهیم داشت:
K2+U2=Ue2=0 , Ue2=10 J
E2=E1K1+U1=Ue2
12mv02+mgh=12×2×22+2×10×h=10
4+20h=10h=0/3 m=30 cm
h=30-20=10 cm

حال از تعریف سینوس زاویه برای بدست آوردن x استفاده می‌کنیم:
sin30°=hx12=10x
x=20 cm
تجربی 99

پایستگی انرژی مکانیکی

65 مطابق شکل زیر، وزنه‌ای به جرم 2 کیلوگرم را با سرعت اولیۀ 2 ms از 2 متری بالای یک فنر قائم، به سمت فنر پرتاب می‌کنیم، اگر از جرم فنر و مقاومت هوا صرف نظر کنیم و بیشینۀ انرژی ذخیره شده در فنر 46 J باشد، بیشینۀ تراکم طول فنر چند سانتی‌متر است؟ (g=10 ms2)

  1.  
    1/3
       
  2.  
    5
       
  3.  
    8
       
  4.  
    10
       

پاسخ: گزینۀ 4
مبدأ انرژی پتانسیل گرانشی را جایی در نظر می‌گیریم که فنر حداکثر فشردگی را دارد. در ابتدای حرکت جسم دارای انرژی جنبشی و پتانسیل گرانشی است و در انتهای مسیر جسم متوقف می‌شود و انرژی آن به انرژی پتانسیل کشسانی تبدیل می‌شود:
E1=E2K1+U1=Ue2
12mv2+mg(2+Δx)=46
12×2×22+202+Δx=46
Δx=0/1 m=10 cm
تألیفی

کار و انرژی درونی

66 توپی به جرم 2 kg را با تندی 15 ms به طرف بالا پرتاب می‌کنیم تا به نقطۀ اوج خود در ارتفاع 10 متری از نقطۀ پرتاب برسد. کار نیروی مقاومت هوا چند ژول است؟

  1.  
    -100
       
  2.  
    -50
       
  3.  
    -25
       
  4.  
    -5
       

پاسخ: گزینۀ 3
نقطۀ پرتاب را مبدأ انرژی پتانسیل گرانشی در نظر می‌گیریم در نتیجه U1=0 و در نقطۀ اوج تندی توپ صفر می‌شود در نتیجه K2=0
Wf=E2-E1=U2-K1
Wf=mgh2-12mv12=2×10×10-12×2×152
Wf=200-225=-25 J
تألیفی

کار و انرژی درونی

67 مکعبی به جرم 4 kg را روی سطحی ناصاف با تندی اولیۀ 10 ms پرتاب می‌کنیم و بعد از طی مسافتی تندی آن به 6 ms می‌رسد. کار نیروی اصطحکاک چند ژول است؟

  1.  
    -72
       
  2.  
    -128
       
  3.  
    -200
       
  4.  
    -100
       

پاسخ: گزینۀ 2
سطحی که مکعب روی آن در حرکت است را مبدأ انرژی پتانسیل گرانشی در نظر می‌گیریم:
U2=U1=0

پس انرژی مکعب فقط از نوع انرژی جنبشی است:
Wf=E2-E1=K2-K1
Wf=12mv22-12mv12=12×4×62-12×4×102
Wf=72-200=-128 J
تألیفی

کار و انرژی درونی

68 جسمی به جرم 5 kg از ارتفاع 5 متری رها می‌شود. در شرایطی که مقاومت هوا وجود داشته باشد، انرژی پتانسیل گرانشی و انرژی جنبشی آن به ترتیب از راست به چپ چگونه تغییر می‌کنند؟

  1.  
    250
    ژول کاهش _ بیشتر از
    250
    ژول افزایش    
  2.  
    250
    ژول کاهش _ کمتر از
    250
    ژول افزایش    
  3.  
    250
    ژول کاهش _
    250
    ژول افزایش    
  4.  
    250
    ژول افزایش _
    250
    ژول کاهش    

پاسخ: گزینۀ 2
در ابتدای حرکت تندی جسم صفر است در نتیجه K1=0 و در انتهای حرکت ارتفاع جسم صفر است در نتیجه U2=0
ΔU=U2-U1=0-mgh=-5×10×5=-250 J

انرژی پتانسیل گرانشی آن 250 ژول کاهش می‌یابد.
اگر مقاومت هوا وجود نمی‌داشت طبق اصل پایستگی انرژی مکانیکی، انرژی جنبشی جسم 250 ژول افزایش پیدا می‌کرد اما چون مقاومت هوا وجود دارد، هنگام سقوط مقداری از انرژی تلف می‌شود در نتیجه انرژی جنبشی جسم کمتر از 250 ژول افزایش پیدا می‌کند.
Wf=ΔK+ΔUΔK=Wf-ΔU
ΔK=Wf--250=Wf-+250

در سوالات مشابه با استفاده از رابطۀ Wf=ΔK+ΔU و دقت به این موضوع که Wf مقداری منفی است به راحتی میتوان به جواب رسید.
تألیفی

کار و انرژی درونی

69 توپی به جرم 500 g در راستای افق با تندی 10 ms از نقطۀ A شروع به حرکت می کند. اگر هنگامی که توپ به نقطۀ B می‌رسد 20 درصد انرژی آن بر اثر اصطکاک بین توپ و سطح به انرژی درونی تبدیل شده باشد، تندی توپ در نقطۀ B چقدر است؟

  1.  
    210
       
  2.  
    25
       
  3.  
    45
       
  4.  
    410
       

پاسخ: گزینۀ 3
چون حرکت توپ در راستای افق است، انرژی آن فقط از نوع جنبشی است که 20 درصد آن در حین حرکت به انرژی درونی تبدیل می‌شود:
m=500 g=0/5 kg , E2=80100E1
12mv22=810×12mv12
12×12×v22=810×12×12×102
v22=80v2=45
تجربی 97

کار و انرژی درونی

70 گلوله‌ای به جرم 200 g با تندی اولیۀ 30 ms در راستای قائم، رو به بالا پرتاب می‌شود. مقاومت هوا باعث می‌شود، 10 J از انرژی گلوله تا رسیدن به اوج تلف شود. اگر مقاومت هوا وجود نمی‌داشت، گلوله چند متر بالاتر می‌رفت؟ (g=10 ms2)

  1.  
    5
       
  2.  
    10
       
  3.  
    15
       
  4.  
    20
       

پاسخ: گزینۀ 1
نقطۀ پرتاب را مبدأ انرژی پتانسیل گرانشی در نظر می‌گیریم (U1=0). در نقطۀ اوج تندی گلوله صفر می‌شود (K2=0). ابتدا قانون پایستگی انرژی مکانیکی را برای زمانی که مقاومت هوا وجود نداشته باشد می‌نویسیم:
m=200 g=0/2 kg
E1=E2
K1+U1=K2+U212mv02=mgh
12×0/2×302=0/2×10×h
h=45 m

حال قانون پایستگی انرژی مکانیکی را برای زمانی که مقاومت هوا وجود داشته باشد می‌نویسیم:
E1-10 J=E2
K1+U1-10=K2+U2
12mv02-10=mgh
12×0/2×302-10=0/2×10×h
h=40 m
h-h=45-40=5 m
×


تست‌های کنکور‌های سراسری درس فیزیک رشته ریاضی
مشاهده
تست‌های تألیفی درس فیزیک رشته ریاضی و تجربی
مشاهده
تست‌های کنکور‌های سراسری درس فیزیک رشته تجربی
مشاهده